AKS ÇİZGİSİ

Biraz Daha Rötuş: Aksı Kırmak

"David Lynch'i gördüm ve ona şunu sordum: 'aks kırmak nedir?' Kahkahalarla gülmeye başladı ve "aks her zaman benim canıma okumuştur" dedi. Sonra aksı kırıp kıramayacağımı sordum ve o da, "Stephen, sen bir yönetmensin, her şeyi yapabilirsin" diye yanıtladı. Ardından durdu ve şöyle ekledi "ama sonra çekimlerini bağlayamazsın"'
— Stephen King, yazar, ilk filmi Maximum Overdrive'ı yönetirken...

Aks çizgisi 180 derecelik açıyla çizilmiş, sanal bir çizgidir. Çünkü kamerada 180 derecenin ilerisinde bir yerden çekim yaparsanız aks'ı kırarsınız. Şimdi şöyle 

a kişisinin amorsundan (omuz) b kişisini gösterirken soldan çekim yaptığınızı varsayalım, b kişisinin amorsundan da a kişisini göstereceğimiz zaman tam karşısından( 180 oluyor bu açı ) sağ omzundan çekim yaparsak aksı atlatmamış oluruz .Peki her ikisininde sağ omzundan çekim yaptığımızı düşünürsek ne olur mutlaka birinde 180 derecelik aks çizgmizin dışına çıkmış oluruz bu da görüntüde yön duygusunu bozar, ben en iyisi görsellerle de destekleyeyim.

Yanda görülen örnekte kamera hareketleri aks'ın sağında ve mavi tişörtlü adam sağdaki kameraya göre görüntünün sağında turuncu tişörtlü adam görüntünün solunda.Ama bu çekime birde sol kameradaki görüntüyü eklersek bu sefer turuncu tişörtlü adamda görüntünün sağında mavi tişörtlü adam da solunda olacağını görürüz sadece soldaki kameradaki görüntüleri kullanacaksak sorun yok fakat hem sağ kameradaki görüntüler hem sol kameradaki görüntüleri kullanamayız, çünkü kişiler ekranda aynı yöne bakar görünürler bu da görüntümüzün gerçekliğini bozar, izleyicide bir yabancılaştırma efektine neden olur. Kimi zaman büyük yönetmenler aks'ı bilerek kırmışlarsa da bu da ayrı bir teknik ve anlatım şeklidir. Ama teknik olarak izleyicinin bir film izlediğine inanması için aks'ı doğru kullanmalıyız. Yoksa birbiriyle yüz yüze konuşmakta olan iki kişi tekli çekimlerde her ikiside görüntünün solunda veya sağında yer alırsa inandırıcılığımız zedelenebilir ve seyircinin kafası karışabilir. Ki buna benzer örnekler sebebiyle maç yayınlarında kamera yerleşiminden kaynaklı iki tarafında gol için sağ veya sola gittiğini görmüş ve şaşırmışızdır.

ÖZDEN UÇAR.

Görsel Kurgu(Çekim Esnasında Dikkat Edilmesi Gerekenler )

1- Baş boşluğu ve bakış boşluğunu unutmayın.
2- Kişileri profilden çekmek estetik algılamayı zorlar, üç çeyrek denilen duruşla yerleştirmeyi tercih edin. Derinliksiz yerleştirmelerden kaçın.
3- Objenizi fona yapıştırmamaya çalışın.
4- Kadraj ölçeğiniz anlatmak istediğinizle bağlantılı olmalı… (yüzde ifade varsa genelde kalmanız hatadır mesela…)
5- Kamera hareketi olan planlarda, planın başına ve sonuna en az üç saniye kadar fiks koymalısınız. Yani kamera önce en az üç sn. durağan, sonra hareket, bitişte gene durağan…
6- Devamlılığı olan planlarda kadrajın sağından çıkılırsa, takip eden planda solundan girilir.
7- Birbirine bakan ya da birbirini takip eden insanlarda planlara keserken bakış yönünü tutturamazsak anlam bozulur (aks atlaması olur).
8- Zoom hareketinden mümkün olduğunca kaçının, tempoyu yavaşlatır…
9-Birbirinin aynı ölçekler birbirinin arkasına pek uymaz, dikkatli olun. (Genel arkasına genel, yakın arkasına yakın gibi.)
10- Efektlere gelince; wipe, miks gibi geçiş efektlerini seçerken anlamı kaçırmayın. Anlamla paralel olsun. Lüzumsuz yere bu efektleri kullanmayın!

Bu gördüğünüz çekim aynı kişi kullanılarak sınıf ortamında yapılmıştır. Bakış yönü tutturulduğunda devamlılıktaki akıcılığın nasıl sağlandığı apaçık görülüyor.


ÖRNEK : 5 Konuklu ve 3 Kameralı AÇIK OTURUM
Kırmızı çizgiye aks diyelim. Eğer kameralardan biri aksın öbür tarafına geçerse konukların bakış yönleri tutmayacaktır. Bu da birbirine bakmayan insanlar anlamına gelir. Bu durumda ortaya çıkan hataya aks atlaması adı verilmiştir.

Üçgen Kuralı ise; aksın bir tarafında gerçekleştirilen, reji ve montajda doğallığı en iyi yakaladığımız yerleştirmede ortaya çıkan sıralanışın bir üçgeni hatırlatmasından ötürü bu yerleşme biçimine verilen addır.

Üç kameralı Şov Programlarına basit bir örnek